استفاده از کودها به‌ عنوان ابزار اساسی در بهبود عملکرد محصولات کشاورزی از اهمیت بسیاری برخوردار است. یکی از کودهای کشاورزی مورد توجه در این راستا، کود سولفات آمونیوم است که شامل نیتروژن و گوگرد است. در این مقاله، به بررسی کاربردهای کود سولفات آمونیوم و اثرات آن بر عملکرد گیاهان و خاک پرداخته خواهد شد.

سولفات آمونیوم چیست؟

سولفات آمونیوم یک ترکیب معدنی با فرمول شیمیایی (NH₄)₂SO₄ است. از دو یون آمونیوم (⁺NH₄) و یک یون سولفات (^2–SO₄) تشکیل شده است. به دلیل داشتن نیتروژن بالا، معمولاً به عنوان کود در کشاورزی استفاده می شود و یک ماده مغذی ضروری برای رشد گیاه است. علاوه بر این، از آن در کاربردهای مختلف صنعتی از جمله در تولید مواد بازدارنده شعله، افزودنی های غذایی و در ساخت مواد دارویی استفاده می شود. سولفات آمونیوم به طور معمول به عنوان یک محصول جانبی در فرآیندهای مختلف صنعتی، از جمله خالص سازی انتشار گاز زغال سنگ و خنثی سازی اسید سولفوریک تولید می شود.

 

کود سولفات آمونیوم

کود سولفات آمونیوم نوعی کود است که مواد مغذی ضروری را برای گیاهان فراهم می کند، در درجه اول نیتروژن و گوگرد. از یون‌های آمونیوم (NH₄⁺) و یون‌های سولفات (SO₄^2-) تشکیل شده است که آن را به منبع ارزشمندی از نیتروژن و گوگرد برای رشد گیاه تبدیل می‌کند. سولفات آمونیوم معمولاً در کشاورزی برای بهبود حاصلخیزی خاک، ترویج رشد گیاه سالم و افزایش عملکرد محصول استفاده می شود.

این کود به دلیل محتوای نیتروژن بالای آن شناخته شده است که نیتروژن یک ماده مغذی (nutrient: substance that an organism uses to live) حیاتی برای گیاهان است که نقش کلیدی در فرآیندهای فیزیولوژیکی مختلف مانند فتوسنتز، سنتز پروتئین و رشد و نمو کلی دارد. با تامین نیتروژن برای گیاهان، سولفات آمونیوم به افزایش رشد رویشی و افزایش عملکرد کمک می کند.

سولفات آمونیوم علاوه بر نیتروژن، گوگرد را نیز تامین می کند، گوگرد یکی دیگر از مواد مغذی ضروری برای گیاهان است که در فرآیندهایی مانند فعال شدن آنزیم، سنتز اسیدهای آمینه و تشکیل کلروفیل نقش دارد. تامین گوگرد کافی برای حصول اطمینان از رشد گیاه و عملکرد مطلوب محصول بسیار مهم است.

کود سولفات آمونیوم در اشکال مختلف از جمله گرانول، پودر و فرمولاسیون کریستالی موجود است. بسته به نیاز محصول و شرایط خاک، می توان آن را در مزارع کشاورزی با استفاده از روش های مختلفی مانند پخش، باندینگ، ادغام در خاک یا محلول پاشی استفاده کرد.

به طور کلی، می توان گفت تاثیر کود سولفات آمونیوم در کشاورزی به دلیل توانایی آن در تامین نیتروژن و گوگرد برای گیاهان، کمک به بهبود حاصلخیزی خاک، افزایش بهره‌وری محصول و شیوه‌های کشاورزی پایدار ارزشمند است. با این حال، نرخ کاربرد مناسب، زمان بندی و شیوه های مدیریتی برای به حداکثر رساندن مزایای این کود و در عین حال به حداقل رساندن اثرات زیست محیطی ضروری است.

 

جهت خرید انواع کود سولفات آمونیوم در فروشگاه اینترنتی تاماریکس کلیک کنید.

درصد عناصر در کود سولفات آمونیوم

 درصد عناصر موجود در کود سولفات آمونیوم یکی از کودهای شیمیایی مورد استفاده در کشاورزی است که معمولاً به فرمولاسیون و فرآیند ساخت خاص بستگی دارد. با این حال، به طور کلی، کودهای سولفات آمونیوم درجه تجاری مورد استفاده در کشاورزی تقریباً حاوی موارد زیر هستند:

1. نیتروژن (N): حدود 20% تا 21% نیتروژن وزنی. نیتروژن یک ماده مغذی حیاتی برای رشد گیاه است و به صورت یون های آمونیوم (NH₄⁺)  در کود سولفات آمونیوم عرضه می شود.
2. گوگرد (S): تقریباً کود های سولفات آمونیوم حاوی 24% تا 26% گوگرد وزنی به صورت سولفات (^–SO₄²) می باشند. گوگرد یکی دیگر از مواد مغذی ضروری برای گیاهان است که نقش مهمی در سنتز پروتئین، عملکرد آنزیم ها و تشکیل کلروفیل دارد.

درصد باقیمانده معمولاً شامل مولکول‌های آب است که بسته به اینکه کود به صورت دانه‌ای یا کریستالی باشد، ممکن است متفاوت باشد. برای کشاورزان و متخصصان کشاورزی مهم است که برچسب یا مشخصات محصول را برای اطلاعات دقیق در مورد محتوای مواد مغذی کودهای سولفات آمونیوم بررسی کنند، زیرا فرمولاسیون می تواند در بین تولید کنندگان متفاوت باشد.

مزایای استفاده از کود سولفات آمونیوم

 

 

خواص کود سولفات آمونیوم در کشاورزی عبارتند از:

1. محتوای نیتروژن بالا

کود سولفات آمونیوم معمولاً حاوی درصد بالایی از نیتروژن است که نیتروژن یک ماده مغذی ضروری برای رشد گیاه است و برای فرآیندهای بیولوژیکی مختلف، از جمله فتوسنتز(photosynthesis: biological process to convert light into chemical energy)، سنتز پروتئین و رشد کلی گیاه ضروری است.

2. نیتروژن به راحتی در دسترس

نیتروژن موجود در سولفات آمونیوم به شکل یون های آمونیوم (NH₄⁺) است که به راحتی برای جذب گیاه در دسترس است. این بدان معنی است که گیاهان می توانند به طور موثر نیتروژن کود سولفات آمونیوم را جذب و استفاده کنند که منجر به رشد سریعتر و بهبود عملکرد می شود.

3. اثر اسیدی

سولفات آمونیوم در هنگام استفاده اثر اسیدی بر روی خاک دارد که می تواند در خاک های قلیایی(Alkaline: soils are clay soils with high pH (greater than 8.5), a poor soil structure and a low infiltration capacity) با سطح pH بالا مفید باشد. با کاهش pH خاک، سولفات آمونیوم به بهبود دسترسی به مواد مغذی ضروری مانند فسفر، آهن و روی برای گیاهان کمک می‌کند، بنابراین جذب بهتر مواد مغذی و سلامت کلی گیاه را بهبود می‌بخشد.

4. تامین گوگرد

 سولفات آمونیوم علاوه بر نیتروژن، گوگرد را نیز تامین می کند. گوگرد یک ماده مغذی ضروری برای سنتز اسیدهای آمینه، پروتئین ها و ویتامین ها در گیاهان است. سولفات آمونیوم به اطمینان از عرضه کافی گوگرد کمک می کند، که برای رشد و نمو سالم گیاه بسیار مهم است

5. روش های کاربرد همه کاره

کود سولفات آمونیوم را می توان با استفاده از روش های مختلفی از جمله پخش، باندینگ، ادغام در خاک یا محلول پاشی، بسته به محصول و شرایط خاک خاص استفاده کرد. این تطبیق پذیری به استراتژی های کاربردی انعطاف پذیر برای رفع نیازهای محصولات مختلف و شیوه های کشاورزی اجازه می دهد.

 

6. مقرون به صرفه

کود سولفات آمونیوم در مقایسه با سایر منابع نیتروژن مانند اوره یا نیترات آمونیوم اغلب مقرون به صرفه است. محتوای نیتروژن بالا و جذب کارآمد مواد مغذی آن توسط گیاهان، آن را به یک انتخاب اقتصادی برای کشاورزانی تبدیل می کند که به دنبال بهینه سازی عملکرد محصول هستند و در عین حال هزینه های ورودی را به حداقل می رساند.

7. سازگاری با سایر کودها

کود سولفات آمونیوم با سایر کودها و اصلاح کننده های خاک سازگار است و امکان ترکیب آسان و سفارشی سازی فرمولاسیون کود متناسب با نیازهای محصول و خاک خاص را فراهم می کند. این سازگاری باعث افزایش انعطاف پذیری و اثربخشی شیوه های مدیریت مواد مغذی در کشاورزی می شود.

معایب استفاده از کود سولفات آمونیوم

مضرات کود سولفات آمونیوم عبارتند از:

1. اسیدی شدن خاک

سولفات آمونیوم یک کود اسیدی است و مصرف آن به مرور زمان منجر به کاهش PH خاک می شود. این اسیدی شدن می تواند بر فعالیت میکروبی خاک، در دسترس بودن مواد مغذی و سلامت کلی خاک تأثیر بگذارد، به ویژه در خاک هایی که به طور طبیعی اسیدی یا خنثی هستند.

2. خطر تجمع عناصر

استفاده بیش از حد از کود سولفات آمونیوم می تواند منجر به تجمع نیتروژن و گوگرد در خاک شود که ممکن است باعث عدم تعادل مواد مغذی و مسائل زیست محیطی مانند آلودگی آب های زیرزمینی و اوتروفیکاسیون بدنه های آبی شود.

 

3. سمیت بالقوه برای گیاهان

غلظت بالای یون های آمونیوم در خاک می تواند برای گیاهان خاص، به ویژه گونه های حساس یا در شرایط غرقابی یا سطوح پایین اکسیژن خاک، سمی باشد. این می تواند منجر به توقف رشد، تغییر رنگ برگ ها و کاهش عملکرد محصول شود.

4. تبخیر نیتروژن

کود سولفات آمونیوم مستعد تبخیر نیتروژن به خصوص در شرایط گرم و مرطوب است. این می تواند منجر به از دست دادن نیتروژن به اتمسفر به شکل گاز آمونیاک شود و کارایی کود را کاهش دهد و به آلودگی هوا کمک کند.

5. محتوای مواد مغذی محدود

در حالی که سولفات آمونیوم مواد مغذی نیتروژن و گوگرد را برای گیاهان فراهم می کند، حاوی سایر مواد مغذی ضروری مانند فسفر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم نیست. بنابراین، ممکن است نیاز به مکمل های دیگر کودها یا اصلاح کننده های خاک برای رفع نیازهای غذایی کامل گیاهان داشته باشد.

6. هزینه

کود سولفات آمونیوم می تواند در مقایسه با سایر منابع نیتروژن مانند اوره یا نیترات آمونیوم گران تر باشد که ممکن است قیمت آن را برای برخی کشاورزان محدود کند.

7. تأثیر زیست محیطی

تولید کود سولفات آمونیوم شامل فرآیندهای انرژی بر است و مواد خام مورد استفاده (مانند آمونیاک و اسید سولفوریک) در صورت عدم مدیریت صحیح می توانند اثرات زیست محیطی داشته باشند.

به طور کلی، در حالی که کود سولفات آمونیوم می تواند منبع موثر نیتروژن و گوگرد برای گیاهان باشد، استفاده از آن باید به دقت مدیریت شود تا معایب بالقوه و اثرات زیست محیطی به حداقل برسد. برای کشاورزان مهم است که هنگام تصمیم گیری در مورد گزینه های کود، شرایط خاک، نیازهای محصول و شیوه های مدیریت پایدار مواد مغذی را در نظر بگیرند.

روش استفاده از کود سولفات آمونیوم

سولفات آمونیوم را می توان در مزارع کشاورزی با استفاده از روش های مختلفی از جمله پخش، نواربندی و ادغام در خاک استفاده کرد. روش مناسب به عواملی مانند نوع خاک، نوع محصول و در دسترس بودن تجهیزات بستگی دارد. در اینجا روش های رایج استفاده از سولفات آمونیوم در کشاورزی آورده شده است:

• کاربرد پخش

این روش شامل پخش یکنواخت سولفات آمونیوم دانه ای یا پودری با استفاده از پخش کننده روی سطح خاک است. پخش برای کاربردهای در مقیاس بزرگ مناسب است و می تواند قبل از کاشت یا به عنوان یک پوشش در طول فصل رشد انجام شود. پس از مصرف، کود معمولاً با آبیاری یا روش های مکانیکی در خاک وارد می شود.

 

 

• کاربرد باندینگ

در این روش سولفات آمونیوم را به صورت نوارهای باریک نزدیک ردیف زراعی یا ریشه گیاه اعمال می کنند. باندینگ کود را در ناحیه ریشه متمرکز می کند که جذب مواد مغذی توسط گیاهان را افزایش می دهد و ضایعات کود را کاهش می دهد. بندکشی را می توان در زمان کاشت با استفاده از تجهیزات تخصصی یا به عنوان پانسمان جانبی در طول فصل رشد انجام داد.

• ادغام در خاک

سولفات آمونیوم را می توان با استفاده از تجهیزات خاک ورزی یا سیستم های آبیاری در خاک گنجاند. ادغام تضمین می کند که کود به طور یکنواخت در مشخصات خاک مخلوط می شود، توزیع یکنواخت مواد مغذی را ترویج می کند و از دست دادن مواد مغذی به دلیل رواناب یا تبخیر را کاهش می دهد. این روش معمولاً برای کاربردهای قبل از کاشت یا در هنگام ترکیب کود در محصولات مستقر استفاده می شود.

• محلول پاشی

در حالی که کمتر از روش های کاربرد خاکی رایج است، محلول پاشی شامل پاشیدن محلول رقیق شده سولفات آمونیوم به طور مستقیم بر روی برگ های گیاهان است. محلول پاشی می تواند یک راه تقویت سریع محصولات کشاورزی، به ویژه در دوره های رشد سریع یا کمبود مواد مغذی باشد. با این حال، اجتناب از محلول پاشی در شرایط گرم و آفتابی برای جلوگیری از سوختگی برگ ضروری است.

• تزریق در سیستم های آبیاری

سولفات آمونیوم را می توان به سیستم های آبیاری مانند سیستم های آبیاری قطره ای یا بارانی تزریق کرد تا مواد مغذی را مستقیماً به ریشه گیاه برساند. این روش که به عنوان کوددهی شناخته می شود، امکان کنترل دقیق میزان مصرف مواد مغذی و زمان بندی، بهینه سازی کارایی کود و به حداقل رساندن تلفات مواد مغذی را فراهم می کند.

 

 

مقدار مجاز استفاده از سولفات آمونیوم برای محصولات کشاورزی

مقدار مجاز استفاده از سولفات آمونیوم برای محصولات کشاورزی ممکن است متغیر باشد و بستگی به محدودیت‌ها و دستورالعمل‌های محلی، نوع محصولات کشاورزی، و شرایط خاکی و آبی منطقه داشته باشد. در بسیاری از موارد، این مقادیر مجاز ممکن است توسط مقامات محلی، وزارت کشاورزی یا سازمان‌های مربوطه تعیین شود.

برای مثال، در برخی کشورها، مقادیر مجاز استفاده از سولفات آمونیوم برای محصولات کشاورزی ممکن است بر اساس پیشنهادات و دستورالعمل‌های زراعی مشخص شده باشد که توسط وزارت کشاورزی یا سازمان‌های مربوطه منتشر می‌شود.

علاوه بر این، مقادیر مجاز ممکن است بر اساس نوع خاک و نیازهای محصولات کشاورزی تغییر کند. برای مثال، در خاک‌هایی با بافت سنگین و متراکم، ممکن است استفاده از مقادیر کمتری از سولفات آمونیوم مجاز باشد تا از آلودگی خاک با نیتروژن و سولفور جلوگیری شود.

به طور کلی توصیه می شود در کشت هیدروپونیک 5 تا 10 درصد و در کشت باغی  20 تا 25 درصد از جیره غذایی گیاهان را به سولفات آمونیوم اختصاص دهیم زیرا استفاده بیش از حد از سولفات آمونیوم موجب افزایش حرکت شیره گیاهی و درنتیجه جذب آفات به گیاهان می شود.

سخن آخر

استفاده از سولفات آمونیوم در کشاورزی می‌تواند به بهبود عملکرد محصولات و خصوصیات خاک کمک کند، اما نیاز به بررسی دقیق شرایط محلی و مقررات محیط زیست دارد. ارتقاء آگاهی کشاورزان و مدیریت صحیح نیازهای کودی از اهمیت بالایی برخوردار است.

شما همراهان عزیز می توانید جهت خرید و قیمت کود سولفات آمونیوم با کارشناسان داروخانه گیاه پزشکی تاماریکس در ارتباط باشید و نسبت به دریافت برنامه کوددهی مناسب اقدام کنید تا درنهایت گیاهانی سالم و عملکرد حداکثری داشته باشید.